Wat is FIP?
FIP is een ziekte die bij de kat voorkomt. FIP wordt veroorzaakt door een virus, het feline coronavirus. Heel veel katten raken besmet met dit coronavirus zonder dat ze FIP ontwikkelen. Soms hebben katten helemaal geen ziekte verschijnselen, soms kunnen ze wat niezen en hebben ze wat waterige oogjes en soms zijn er wat klachten van het maagdarmkanaal. Katten die besmet zijn met het virus zullen ongeveer 2 maanden lang het virus uitscheiden, daarna bouwen ze een immuniteit op tegen het virus. Bij een enkeling zal echter het immuunsysteem verkeerd reageren op het virus. Door deze verkeerde reactie ontstaat dan de ziekte FIP. De reactie van het immuunsysteem zorgt ervoor dat heel veel antilichamen tegen het virus gevormd worden. Deze antilichamen vormen samen met het virus complexen. Deze complexen kunnen in het lichaam neerslaan en ontstekingsreacties geven. Ze slaan met name neer in de bloedvatwanden en geven dan een ontsteking van deze wanden, een zogenaamde vasculitis. De verschijnselen van FIP kunnen weken, maanden en zelfs jaren na de eerste infectie met het coronavirus optreden.
Hoe wordt een kat besmet met het coronavirus?
Geïnfecteerde katten scheiden coronavirus uit via hun speeksel en ontlasting. De meeste katten raken geïnfecteerd door het virus in te ademen of op te nemen door direct contact met een geïnfecteerde kat of door contact met voorwerpen die besmet zijn met het virus zoals kleding, slaapplekken, speelgoed en vooral de kattenbak. Hoewel het virus een aantal weken in de omgeving kan overleven wordt het vrij snel geïnactiveerd door de meeste huishoudelijke schoonmaak- en ontsmettingsmiddelen. Een goedkope en effectieve ontsmetting is 1 deel bleekwater op 32 delen water.
Welke verschijnselen heeft een kat met FIP?
Er kan onderscheid gemaakt worden tussen twee vormen van FIP, namelijk de droge vorm en de natte vorm.
De natte vorm van FIP
Dit is de acute vorm van de ziekte. Heel veel bloedvaten in de buik en/of borstholte raken beschadigd door de ontsteking en zullen vocht gaan lekken. Hierdoor komt er vocht in de buik en/of borstholte te staan. Vocht in de buik valt op omdat de buik van de kat langzaam dikker zal worden. Vocht in de borstholte zorgt voor druk op de longen waardoor de kat moeite gaat krijgen met ademen. In eerste instantie valt dit op door een pompende ademhaling, in een later stadium zal de kat echt benauwd worden en met bek open gaan ademen. Het vocht wat in de borst- en/of buikholte opgehoopt wordt is vaak geel en dradentrekkend (dit houdt in dat het heel slijmerig is) vocht.
De droge vorm van FIP
De droge vorm van FIP is de meer chronische vorm van de ziekte. De katten die aan deze vorm leiden hebben vaak vage symptomen zoals sloomheid, vermageren en een slechte eetlust. Bij de droge vorm zijn de ontstekingen vaak in bepaalde organen gelokaliseerd. Zo krijgen veel katten een leveraandoening, wat soms aan de buitenkant van de kat gezien kan worden omdat de kat geel wordt (geelzucht of icterus genaamd). De alvleesklier kan aangetast worden, dit kan zich uiten in het ontstaan van suikerziekte, vaak ook gecombineerd met klachten van braken en diarree. De darmen kunnen ook aangetast worden, dit leidt ook tot overgeven en diarree. Verder kunnen er ontstekingen in de ogen optreden wat kan leiden tot verkleuring van de iris, witte neerslag op het hoornvlies of een bloeding in het oog. De ontstekingen treden verder vaak in de nieren en de hersenen op. Daarom wordt bij de droge vorm van FIP ook regelmatig hersenverschijnselen gezien zoals wankel lopen, het optreden van toevallen, het heen en weer schieten van de ogen en verandering van gedrag.
De droge vorm van FIP kan dus tot veel verschillende klachten lijden. Wat vaak gezien wordt is koorts, depressie, bloedarmoede en vermageren.
Als samenvatting: de volgende symptomen kunnen gezien worden bij een kat met FIP:
- Gewichtsverlies
- Terugkerende koorts
- Vermindering van eetlust
- Minder actief zijn
- Plotseling opzwellen van de buik
- Veranderingen in de ogen zoals kleurverandering of bloedingen in het oog.
- Ademhalingsproblemen (als de kat door de mond ademt)
- Het ontwikkelen van stuipen of aanvallen
- Evenwichtsproblemen
- Onhandig worden, van dingen afvallen, moeite met springen, verandering van karakter en gedrag.
Maar dit zijn heel algemene ziekteverschijnselen, die ook bij andere aandoeningen voor kan komen.
Wat zijn de verschijnselen van een coronavirus infectie bij kittens?
Als u een nestje van kittens heeft, kunnen de volgende symptomen bij uw kittens wijzen op de aanwezigheid van het coronavirus:
- Kittens uit hetzelfde nest die verschillend van grootte zijn
- Diarree bij kittens die 5-7 weken oud zijn
- Niezen of afscheiding uit de ogen
Wat zijn de kansen dat een kat in zijn leven FIP krijgt?
Jonge katten (jonger dan 2 jaar), oudere katten (ouder dan 10 jaar), katten in slechte lichamelijke conditie en katten die een infectie of stress ondergaan zijn vatbaarder voor het ontwikkelen van FIP. Het is een relatief ongewone ziekte, in de algemene kattenpopulatie komt het bij minder dan 1% van de katten voor die de dierenarts ziet. In meer-kat huishoudens, zoals asiels en catteries kan het percentage hoger liggen. Bij sommige raskatten en in sommige familie-lijnen komt het ook vaker voor.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Het is heel moeilijk om de diagnose FIP bij een levende kat te stellen. Vaak zijn er alleen vage verschijnselen, die bij vele andere aandoeningen ook voorkomen. De enige manier om de diagnose FIP met zekerheid te stellen is door het uitvoeren van sectie nadat een dier overleden is. Er zijn wel een aantal verschijnselen die sterk in de richting van FIP kunnen wijzen.
Bij de natte vorm is dat het gele, dradentrekkende vocht wat in de borst- en buikholte aanwezig is, maar dit is niet 100% bevestigend voor FIP. Verder wordt bij FIP vaak een hoog gehalte aan een bepaald soort eiwit gevonden (de zgn. gamma-globulines, de antilichamen die gevormd worden tegen het coronavirus). Wederom is deze vondst ook niet bewijzend want bij andere aandoeningen kunnen deze eiwitten ook verhoogd zijn. Verder is het zo dat veel katten besmet kunnen worden met het coronavirus zonder daadwerkelijk FIP te krijgen. Het aantonen van een besmetting met het virus is dus ook niet bewijzend. Over het algemeen wordt op basis van de lichamelijke verschijnselen en de bevindingen bij klinisch onderzoek en bloedonderzoek de waarschijnlijkheidsdiagnose van FIP gesteld.
Kan FIP behandeld worden?
FIP is een ongeneeslijke aandoening. Als er een behandeling gestart wordt, is het alleen levensverlengend en kwaliteit van leven verhogend maar niet levensreddend.
De meest gebruikte behandeling is prednisolon. Prednisolon is een corticosteroïd die het immuunsysteem onderdrukt en dus de overmatige reactie op het coronavirus van het afweersysteem remt. Verder is het een middel wat ervoor zorgt dat de kat zich lekkerder voelt en stimuleert het de eetlust van de kat.
Soms kan de behandeling van prednison gecombineerd worden met het geven van een virusremmer, interferon. Er is nog weinig ervaring over de werkzaamheid van interferon bij FIP bij katten.
Uiteindelijk zullen de klachten van een kat met FIP zo ernstig worden dat er besloten moet worden om de kat in te laten slapen.
Mijn kat heeft FIP. Hoe lang leeft hij nog?
Wanneer er eenmaal klinische tekenen zijn, leven katten met de natte vorm van FIP gewoonlijk een aantal dagen tot een aantal weken, hoewel sommige volwassen dieren het zes tot acht maanden vol kunnen houden. Katten met de droge vorm sterven gewoonlijk binnen een paar weken, maar sommige houden het een jaar of meer vol.
Kan een mens of een hond FIP krijgen?
FIP is niet beschreven bij andere diersoorten dan die van de kattenfamilie. FIP levert voor zover bekent geen gezondheidsrisico op voor mensen. Het FIP virus is echter gelijk aan een virus dat bij honden veel voorkomt, het canine coronavirus. Dit veroorzaakt een darminfectie bij honden.