Het is weer tijd voor een nieuwe nieuwsbrief. Deze keer hebben we hem gewijd aan pijn bij dieren. Een heel interessant onderwerp waar heel veel over te vertellen valt.
Als u over de verschillende onderwerpen meer wilt weten kunt u altijd terecht op onze website: www.dierenkliniekdehaardstede.nl of u kunt contact met ons opnemen tijdens openingstijden doordeweeks tussen 8.30 en 18.00 op telefoonnummer 035 5251512 of via de email info@dierenkliniekdehaardstede.nl
In de nieuwsbrief kunt u het volgende lezen:
- Longworm (franse hartworm) bij de hond
- Wat is pijn?
- Wat zijn de gevolgen van pijn?
- Hoe herken je pijn bij een hond?
- Hoe herken je pijn bij een kat?
- Pijn bij konijnen
- Wat kunnen we bij pijn doen?
- Arthrose bij de hond
- Rugklachten bij de kat
Als u in de toekomst deze nieuwsbrief niet meer wenst te ontvangen, kunt u zich aan het einde van de nieuwsbrief afmelden.
Met veel plezier hebben we weer een nieuwe nieuwsbrief samengesteld. Deze keer dus gewijd aan pijn. Een heel interessant onderwerp waar veel over te zeggen valt. En ook voor veel eigenaren een heel belangrijk onderwerp. We krijgen vaak te horen: “zolang ons dier maar geen pijn heeft”.
Eerst gaan we kort in op wat pijn nu eigenlijk is, daarna gaan we het hebben over hoe pijn te herkennen is en wat er aan te doen is. Als laatste bespreken we nog kort een tweetal aandoeningen die gepaard gaan met chronische pijn en die veel voorkomen.
Maar we gaan beginnen met een stukje over longworm bij de hond. Dit is een opkomende ziekte bij honden in Nederland die ernstige gevolgen kan hebben.
Als u nog onderwerpen heeft waarover u in een volgende nieuwsbrief wat zou willen lezen, horen we dat graag van u.
Longworm bij de hond
Een ziekte die tegenwoordig steeds vaker in Nederland gezien wordt is een infectie met longworm (ook wel franse hartworm genoemd of Angiostrongylus vasorum). Omdat dit eigenlijk een nieuwe en onbekende ziekte is, willen we er nu even kort bij stilstaan. Meer informatie over de longworm kunt u ook op de website vinden.
De longworm is een worm waarvan de volwassen wormen in de rechterkant van het hart en de grote longslagader zitten. Een infectie komt vaker bij jonge honden voor, maar wordt ook bij oudere honden gezien. Vaak gaat een infectie gepaard met hoestklachten, maar soms kunnen er ook andere klachten zijn zoals bloedingstoornissen, benauwdheid en zwakte.
Slakken kunnen de besmettelijke larfjes bij zich dragen. Het is nog niet helemaal bekend hoe honden besmet raken. In ieder geval door het eten van besmette slakken, maar mogelijk ook door het in aanraking komen met een slijmspoor of ontlasting van besmette slakken.
Honden met geringe klachten kunnen goed herstellen, maar als de klachten ernstiger zijn kunnen dieren er ook aan overlijden. Daarom willen we natuurlijk een besmetting zoveel mogelijk voorkomen. Er is niet precies bekend hoe vaak je zou moeten ontwormen om een besmetting te voorkomen, maar uit onderzoek blijkt dat als je 4x per jaar ontwormd met een speciaal ontwormingsmiddel de kans op ziekte veel kleiner wordt. Om de kans op besmetting zo klein mogelijk te houden adviseren we om in het slakkenseizoen (de zomer en de herfst) in ieder geval minimaal 1x met Advocate® te ontwormen. Advocate® is een ontwormingsmiddel dat via een pipet in de nek toegediend kan worden. Het werkt gedurende 4 weken. U kunt een pipet bij de dierenkliniek aan de balie verkrijgen.
Wat is pijn?
Wat is pijn eigenlijk. Iedereen weet wel voor zichzelf hoe pijn voelt, maar het is bijna niet mogelijk om er een goede definitie van te geven. De Dikke van Dale geeft als definitie: een onaangenaam gevoel in (een deel van) het lichaam. Maar dit is natuurlijk heel persoonlijk. Wat de één onaangenaam en pijnlijk vindt, is voor de ander helemaal niet zo vervelend. En dit geeft meteen het probleem weer. Pijn is heel subjectief, ieder wezen ervaart pijn anders. Wij als mensen kunnen zeggen dat wij pijn hebben en hoe erg die pijn is, dieren kunnen dat natuurlijk niet. Dus wat wij moeten proberen is in te schatten of een dier pijn heeft. Dit doen we door te kijken of iets bij ons pijn zou doen en of het gedrag van een dier veranderd is. Hierover zo dadelijk meer.
Een volgende vraag is wat het nut van pijn is. Pijn waarschuwt het lichaam dat er iets niet goed gaat. Door de waarschuwing worden wij ons er bewust van en kunnen we wat doen om te voorkomen dat de beschadiging erger wordt. Dit geldt voor acute pijn. Alleen gebeurd het heel vaak dat de pijn geen functie meer heeft en dat de pijn juist een probleem wordt. Dit geldt vooral voor chronische pijn.
Wat zijn de gevolgen van pijn?
Acute pijn heeft dus nut. Het waarschuwt ons dat er iets mis is en dan kunnen we daar op reageren. Maar pijn die langer aanhoudt kan veel negatieve gevolgen hebben. Het is bekend bij mensen en dieren die geopereerd zijn en daarna pijn hebben dat het herstel minder snel optreedt en dat de wondgenezing langer duurt. Als een dier pijn heeft, zal het vaak minder goed eten, waardoor de algehele conditie ook achteruit gaat.
Verder kunnen dieren die pijn hebben ook extra gevoelig worden voor pijn doordat er meer pijnbanen aangelegd worden. Het is uit onderzoek gebleken dat als een dier of kind op hele jonge leeftijd een pijnlijke ervaring heeft, deze op latere leeftijd veel gevoeliger zijn voor pijn.
En het hebben van pijn heeft natuurlijk effect op het algemene welzijn van een dier.
Met andere woorden: het hebben van langdurige pijn heeft geen nut, maar wel veel nadelige gevolgen en we moeten dan ook zo goed mogelijk proberen om die pijn te bestrijden.
Hoe herken je pijn bij een hond?
Het is niet altijd makkelijk om pijn te herkennen bij een dier. Als een hond in de natuur zou laten zien dat hij pijn heeft, laat hij ook zien dat hij zwak is. Dus laten veel dieren niet zien dat ze pijn hebben.
Vaak laten dieren acute, heftige pijn, zoals een gebroken poot, wel duidelijk zien. Het is juist de chronische pijn, bijvoorbeeld bij artrose, maar ook bij bijvoorbeeld een chronische oorontsteking, die veel moeilijker te herkennen is.
Door goed naar het gedrag van een hond te kijken kunnen we wel aanwijzingen krijgen dat er iets mis is. De volgende gedragsafwijkingen kunnen op pijn wijzen:
- Gaan likken, slikken of gapen als u een bepaald gebied aanraakt
- Geen halsband om willen, wegduiken of zelfs gaan grommen als u een halsband om wil gaan doen
- Slechter gaan eten
- Niet meer aangehaald willen worden, zich terugtrekken.
- Of juist heel erg aanhankelijk worden, continu naar de baas toekomen, geen rust vinden in huis
- Niet meer naar buiten willen, niet meer goed mee willen lopen.
- Meer gaan hijgen dan normaal
- Bezoek of huisgenoten niet meer komen begroeten als ze binnenkomen.
- Een andere houding aannemen, bijvoorbeeld door met een bolle rug te gaan staan met de kop omlaag.
Waar het dus eigenlijk op neer komt is dat een hond ander gedrag gaat vertonen en dit dus met pijn zou kunnen samenhangen. Als u twijfelt of uw hond pijn heeft is het verstandig om een afspraak bij de dierenarts te maken om uw dier na te laten kijken.
Hoe herken je pijn bij een kat?
Ook katten laten pijn niet altijd goed zien. Acute pijn, bijvoorbeeld omdat een kat gevallen is en zijn poot gebroken heeft, is meestal heel duidelijk. In dat geval wil een kat niet lopen op zijn poot, blaast misschien als de eigenaar in de buurt wil komen van de poot, trekt zich terug.
Maar meer langdurige pijn is moeilijker te herkennen. We kunnen er alleen aanwijzingen voor krijgen door goed naar het gedrag te kijken.
De volgende gedragsafwijkingen zouden op pijn kunnen wijzen:
- Het ontbreken van normaal gedrag, zoals zichzelf poetsen en verzorgen,
- Slechter of niet eten
- Niet naar de kattenbak gaan, niet naar buiten willen
- Het op andere plekken dan normaal gaan liggen, zich terugtrekken op afgelegen plekjes
- Reageren op aanraking met wegtrekken, weglopen
- Ook overmatig likken op een plek kan op pijn wijzen.
- Een andere houding: ineengedoken zitten met de kop omlaag. Niet opgerold liggen te slapen maar in een borstbuik houding wat liggen suffen
- Een andere gezichtuitdrukking: een lage houding van de kop, ogen half dichtgeknepen, oren die niet normaal omhoog staan, maar juist wat naar onderen en achteren zijn gericht.
Bij twijfel of een kat wel of niet pijn heeft is het altijd verstandig om contact op te nemen met een dierenarts om het verder uit te zoeken.
Pijn bij een konijn
Bij een konijn is het nog moeilijker om in te schatten of het dier pijn heeft. Konijnen zijn namelijk prooidieren in de natuur. En een prooidier dat zwak is wordt opgegeten. Dus konijnen laten bijna niet zien dat ze wat mankeren. Ook hier geldt weer dat we goed naar het gedrag moeten kijken. Afwijkend gedrag kan op pijn wijzen. En onder afwijkend gedrag verstaan we dan: minder bewegelijk, minder eten, terugtrekken in een holletje, knarsetanden, bol zitten.
Verder is het zo dat bij konijnen die pijn hebben het hele maagdarmstelsel stil kan komen te liggen. En als de darmen niet meer werken keutelt een konijn niet meer en wil een konijn niet eten. Dit kan heel gevaarlijk zijn, want een konijn kan maar kort zonder eten.
Wat kunnen we doen bij pijn?
Gelukkig hebben we tegenwoordig steeds meer mogelijkheden om wat te doen bij pijn. Het mooiste is natuurlijk om de oorzaak van de pijn weg te halen. Als een hond bijvoorbeeld een grasaar in zijn oor heeft, gaat de pijn weg als we de grasaar eruit getrokken hebben. Of als een kat een abces heeft omdat hij gevochten heeft, gaat de pijn ook weg als het abces geleegd is en de infectie behandeld is.
Maar heel vaak is het niet mogelijk om (direct) de oorzaak van de pijn weg te halen. En dan is het goed om pijnstilling te gaan geven. De meeste gebruikte pijnstiller bij honden en katten zijn NSAIDs (Non Steroidal Anti-Inflammatoire Drugs). Deze pijnstillers zijn verwant aan de ibuprofen die wij als mensen gebruiken. Maar let op: de pijnstillers van mensen zijn niet zomaar bij dieren te gebruiken. Zo is paracetamol heel giftig voor katten. En de dosering is ook anders, je geeft heel snel te veel aan je dier. Geef dus nooit zomaar een ibuprofen of paracetamol aan uw dier!
Veel gebruikte NSAIDs bij honden zijn carprofen en meloxicam. Deze pijnstillers worden vaak gebruikt en zijn over het algemeen veilig. Het is wel verstandig om alleen in te geven als een dier ook wil eten. Anders altijd even overleggen met uw dierenarts of het wel gegeven kan worden.
Bij dieren met gezondheidsklachten alleen gebruiken in overleg met een dierenarts.
Een andere groep pijnstillers die tegenwoordig steeds meer gebruikt worden zijn de opiaten. Dit zijn hele goed pijnstillers, die onder andere bij operaties veelvuldig gebruikt worden. Een soort broertje van de opiaten, tramadol, is ook een pijnstiller die goed thuis gegeven kan worden. Soms als aanvulling op de NSAIDs, maar soms ook als vervanging als er geen gebruik gemaakt kan worden van de NSAIDs.
Arthrose bij de hond
Een belangrijke oorzaak voor pijn bij de hond is artrose. Artrose is een ander woord voor gewrichtslijtage. Artrose kan soms ontstaan door gewrichtsafwijkingen zoals heupdysplasie (HD) en elleboogdysplasie (ED), maar kan ook ontstaan door overbelasting. Artrose is een chronische aandoening die nooit meer helemaal weg kan gaan.
Dieren met artrose hebben kreupelheidsklachten. Dat kan wisselen van een dier die af en toe met een poot trekt na druk gespeeld te hebben tot honden die bijna hun mand niet meer uit kunnen komen. Het typische van artrose klachten is dat dieren met name kreupel zijn als ze lang gelegen hebben en dat als ze eenmaal op gang zijn het wat beter gaat.
Nu is het zo dat als een hond met een poot trekt we ervan uit kunnen gaan dat hij pijn heeft. Als het heel snel weer over is, hoeft er natuurlijk niet meteen wat gedaan te worden. Maar als het vaker voorkomt kan het goed zijn om er toch even naar te laten kijken.
Bij de dierenarts wordt dan gekeken naar de gewrichten, of ze pijnlijk zijn, of ze verdikt zijn, of ze wel goed kunnen bewegen. En soms worden er röntgenfoto’s gemaakt om de diagnose te bevestigen.
Dieren met artrose worden behandeld volgens het artrose regime. Dit houdt het volgende in: als eerste is het belangrijk dat een dier op gewicht blijft en niet te zwaar wordt. Te zware dieren moeten wat afvallen, want hoe meer gewicht een hond mee moet dragen, hoe zwaarder de poot belast wordt. Daarnaast hebben we hele goede voedingen voor dieren met artrose waarin onder andere glucosamides en juiste vetzuren zitten die ervoor zorgen dat de gewrichten beter gezond blijven.
Verder is beweging belangrijk. Aan de ene kant moeten dieren met artrose in beweging blijven, want als ze niks doen gaat het gewricht verstijven en daardoor meer pijn doen. Maar de beweging moet niet overmatig zijn, het mooiste is eigenlijk om meerder keren op de dag naar buiten te gaan en elke dag ook ongeveer even lang te lopen. Dieren met artrose gaan vaak slechter lopen als ze plotseling een grotere wandeling maken dan ze gewend zijn. En met dieren met artrose moeten geen stokken en balletjes gegooid worden en moet het lopen op trappen en springen in en uit de auto zoveel mogelijk beperkt worden.
Als laatste hebben we nog de pijnstilling. De meest gebruikte pijnstiller bij artrose zijn de NSAIDs. Dit zijn naast pijnstillers ook ontstekingsremmers en hebben daarom een dubbel effect. Ten eerste bestrijden we de pijn bij een dier waardoor ze zich lekkerder voelen. Daarnaast remmen we de ontsteking in de gewrichten waardoor de gewrichten minder snel achteruit gaan.
Rugklachten bij de kat
Net als bij de hond komt artrose ook bij de kat regelmatig voor. Daarnaast hebben ook veel, met name oudere katten, last van hun rug. Ze hebben dan last van spondylose, waarbij er een soort brugvorming plaatst vindt tussen de wervels waardoor de rug ook stijver wordt. Nu hebben hondeneigenaar het meestal wel in de gaten als een hond niet goed loopt. Bij de kat is dat veel lastiger, want we gaan natuurlijk niet elke dag een stuk met onze kat lopen. En vaak wijten mensen het meer slapen en minder bewegelijk zijn aan het ouder worden van de kat en realiseren zich niet dat hun kat misschien wel pijn heeft.
Het volgende kunnen we zien bij katten met pijn in hun rug:
- Het niet meer springen op dingen (stoel, aanrecht, schutting)
- Het niet meer goed verzorgen van hun vacht, met name op de onderrug. De vacht wordt vettig, dof en er zijn vaak veel schilfers en klitten.
- Niet meer willen spelen
- Geen aandacht meer voor de eigenaar of bezoek
- Minder spinnen bij aandacht.
Als u twijfelt of uw kat misschien last heeft van zijn rug, is het altijd goed om even langs te komen met uw kat. Soms is het tijdens het lichamelijk onderzoek al duidelijk dat de rug pijnlijk en stijf is. En soms besluiten we om een röntgenfoto te maken om de ernst van de spondylose vast te stellen. Katten met rugklachten kunnen op verschillende manieren geholpen worden. Ten eerste kunnen we ervoor zorgen dat ze minder hoeven te springen, bijvoorbeeld hun voerbakje op de grond, een krukje voor de vensterbank of de bank. Verder is er een voeding van Hills, j/d voeding, die speciaal gemaakt is voor katten met gewrichtsklachten. Deze voeding bevat onder andere een hoog gehalte aan vetzuren en glucosamiden die de gewrichten, en ook de rug ondersteunen.
Daarnaast is het belangrijk dat de kat niet te zwaar is en dus eventueel wat op dieet gaat. En als laatste kunnen we katten met rugklachten ook ondersteunen met pijnstillers voor langdurig gebruik (NSAIDs).
Samenvatting
Pijn bij dieren komt veel voor. Gelukkig hebben we tegenwoordig steeds meer mogelijkheden om pijn te bestrijden. Aan de ene kant dus door het weghalen van de oorzaak, maar aan de andere kant ook door het gebruik van goede pijnstillers. Als u twijfelt of uw dier pijn heeft is het altijd verstandig om een afspraak te maken om uw dier te laten controleren en een goed behandelplan op te laten stellen.
Informatie Dierenkliniek de Haardstede
Wij werken in de praktijk met 3 dierenartsen, drs. M.E. Pesman, dr. F.J. Bavelaar en drs. H.A. Schram, en 5 assistenten. Onze assistentes zijn Elisa, Nel, Mariska, Kelly en Anne-Linde. Regelmatig is er ook een stagiaire aanwezig.
Maandag t/m vrijdag is de kliniek geopend tussen 8.30 en 18.00. Doordeweeks zijn er meestal 1 of 2 avondspreekuren. Als u overdag niet kunt, kunt u telefonisch contact opnemen om na te vragen wanneer het avondspreekuur is en hiervoor een afspraak maken.
We werken uitsluitend op afspraak, het maken van de afspraak kan telefonisch gebeuren via 035 5251512.
Voor het ophalen van voer en medicijnen, voor het afgeven van urine of ontlasting voor onderzoek of voor het wegen van uw hond kunt u altijd binnen komen lopen tijdens de openingstijden. Als u uw kat wilt laten wegen is het verstandig om van te voren even te bellen aangezien de weegschalen in de spreekkamer staan en u anders bij drukte even moet wachten.
Voor vragen kunt u altijd aan de balie terecht, maar het kan ook telefonisch of via email: info@dierenkliniekdehaardstede.nl.
Dienstenregeling
Wij zijn bereikbaar van maandag tot en met vrijdag tussen 8.30 uur en 18.00 uur via 035 5251512.
Voor spoedgevallen is er maandag t/m vrijdag tot 21.00 uur en op zaterdag van 10.00 uur tot 17.00 uur een dierenarts in de regio beschikbaar via 0900-6699666.
Buiten deze tijden en op zon- en feestdagen kunt u contact op nemen met de Spoedkliniek voor Gezelschapsdieren Midden Nederland in Utrecht via0900-2223000.
Het adres is Yalelaan 108, 3584 CM Utrecht. De spoedkliniek werkt samen met de faculteit Diergeneeskunde en is in hetzelfde gebouw gevestigd als de afdeling Gezelschapsdieren.