Te snel werkende schildklier bij de kat

Inleiding

Bij oudere katten (vanaf de leeftijd 7-8 jaar) zien we regelmatig schildklierproblemen. De schildklier bij katten zijn 2 kleine orgaantjes die aan weerszijde van de luchtpijp in de hals liggen. Deze orgaantjes produceren het schildklierhormoon wat de stofwisseling in het lichaam aanstuurt. Bij katten zien we heel regelmatig een goedaardige woekering van de schildklier waardoor te veel schildklierhormoon geproduceerd wordt. Van die overmaat aan schildklierhormoon kan een kat ziek worden.

Verschijnselen van een te snel werkende schildklier

Het schildklierhormoon stuurt in het lichaam de stofwisseling aan. Een te hoog gehalte aan schildklierhormoon zorgt ervoor dat de stofwisseling van slag raakt. Dit veroorzaakt weer dat uw kat ziek wordt, onder andere omdat organen zoals hart en nieren te zwaar belast worden. Bij een te snel werkende schildklier kunnen een groot aantal verschillende verschijnselen optreden. De belangrijkste verschijnselen zijn:

• Vermageren ondanks goede eetlust
• Meer drinken en meer plassen
• Slechte vacht, dof en onverzorgd
• Onrustig gedrag, hyperactief, erg veel mauwen, prikkelig en snel geïrriteerd raken
• Maagdarmproblemen zoals braken en/of diarree
• Hartproblemen zoals een heel snelle, bonzende hartslag
• In ongeveer 10% van de gevallen wil een kat juist helemaal niet meer of heel slecht eten

Een te snel werkende schildklier komt vaker voor bij oudere katten, maar kan ook al gezien worden bij katten van 7-8 jaar.

Diagnose

Soms komt u als eigenaar met uw kat omdat uw dier klachten vertoont. Maar als uw dier nog in een vroeg stadium verkeerd van een schildklierprobleem, kan het zijn dat u nog niks gemerkt heeft aan uw kat. En dan kan het zijn dat er bij het lichamelijk onderzoek bij de jaarlijkse vaccinatie en gezondheidscontrole door de dierenarts aanwijzingen gevonden worden voor een schildklierprobleem. Bij het lichamelijk onderzoek kan het volgende gevonden worden: vermagering (soms zonder dat het u als eigenaar al is opgevallen, daarom is het zo belangrijk dat uw kat regelmatig gecontroleerd en gewogen wordt), een te snelle en bonzende hartslag (een hartslag van boven de 240), soms kan er ook een ruis op het hart gehoord worden. En in een groot aantal van de gevallen kan de schildklier gevoeld worden. De schildklier zijn 2 kleine orgaantjes, die normaal tussen te halsspieren naast de luchtpijp liggen. Als ze groter worden, gaan ze door de zwaartekracht naar beneden hangen en kunnen ze soms gevoeld worden in de hals.

Als uw dierenarts uw kat van een schildklierprobleem verdenkt zal er wat bloed afgenomen worden om de diagnose te kunnen stellen. In het bloed wordt gekeken naar het gehalte aan schildklierhormoon. In de meeste gevallen is deze sterk verhoogd, maar soms is de waarde hoognormaal. Een kat met een hoognormale waarde van het schildkierhormoon (zeker een oude kat) is toch sterk verdacht van een beginnend schildklierprobleem. In dat geval kan uw dierenarts dan ook voorstellen om na een bepaalde tijd het onderzoek te herhalen.

Als er een te hoog gehalte aan schildklierhormoon gevonden wordt is de diagnose wel zeker.

Daarnaast wordt er ook nog gekeken naar de nier- en leverfunctie. De stofwisseling beïnvloedt het hele lichaam, dus ook organen zoals de lever en de nieren. Het komt regelmatig voor dat door een te hoog gehalte aan schildklierhormoon nierfalen ontstaat. En dit is belangrijk om te weten voor de behandeling ingesteld kan worden.

Behandeling

In principe zijn er 3 verschillende soorten van behandeling voor een kat met een schildklierprobleem. Niet elke behandeling is geschikt voor elke kat en de juiste behandeling zal dan ook in overleg met u vastgesteld worden. Hieronder worden de drie verschillende behandelingen kort beschreven.

Behandeling met radioactief jodium

De schildklier gebruikt jodium voor de vorming van schildklierhormoon. Bij deze behandeling wordt radioactief jodium toegediend aan uw kat. Dit gaat naar de schildklier en dan vooral het afwijkende schildklierweefsel. Bij de juiste dosering zal het radioactief jodium de aangetaste schildklier beschadigingen zodat deze geen schildklierhormoon meer kan produceren. De behandeling heeft bij 96% van de katten succes en er is zeer weinig kans op recidief. Het grote voordeel van deze behandeling is dat de oorzaak van het probleem, namelijk de woekering in de schildklier, direct aangepakt wordt. Als de behandeling aanslaat zal het niet nodig zijn om medicatie te geven en voorkomen we problemen in de toekomst.

De behandeling kan niet uitgevoerd worden bij katten waarbij de nieren niet goed functioneren. Soms is het daarom nodig om eerst met medicatie te behandelen en het effect hiervan op de nieren te controleren. Als de nierwaardes hiervan niet verslechteren, kan uw kat alsnog met het radioactieve jodium behandeld worden.

Deze behandeling wordt in Nederland uitgevoerd in Dierenkliniek de Lingehoeve in Lienden. Daarnaast is er ook de mogelijkheid om in België in Gent aan de Universiteit de behandeling uit te laten voeren. Aangezien het een behandeling met radioactief materiaal is, zal uw kat voor minimaal een week opgenomen moeten worden en zal u bij thuiskomst nog 2 weken voorzichtig moeten zijn met de kattenbak. Om deze reden is deze behandeling niet geschikt voor mensen die zwanger zijn of waar kinderen van onder de 4 jaar in huis zijn.

Behandeling met speciale voeding

Een andere optie is de behandeling met een speciale voeding. Het principe van deze behandeling is dat er maar heel weinig jodium in de voeding zit. De schildklier heeft jodium nodig om schildklierhormoon te maken. En als er maar heel weinig jodium beschikbaar is, wordt er ook minder schildklierhormoon gemaakt. Hierbij wordt dus niks gedaan aan de oorzaak van het schildklierprobleem, maar wordt alleen het gevolg, namelijk het teveel aan schildklierhormoon aangepakt. Dit houdt in dat een kat met een te snel werkende schildklier levenslang op het speciale voer moet.

Van groot belang is dat uw kat de voeding wil eten en niets anders te eten krijgt, want een klein beetje normale kattenvoeding kan zoveel jodium bevatten dat de schildklier meteen weer extra hormoon gaat produceren. Het voordeel van de voeding is, dat het ook bij beginnende nierpatienten gegeven kan worden. Het kan dus een geschikte behandeling zijn voor dieren die zowel een schildklier als een beginnend nierprobleem hebben. Daarnaast hoeven er geen medicijnen gegeven te worden.

Meer informatie over de voeding kunt u vinden in de informatiebrief over deze voeding, de Y/D voeding van Hill’s, zie behandeling van een te snel werkende schildklier met voeding.

Medicamenteus

Er kan natuurlijk ook voor gekozen worden om met medicijnen te behandelen. Er zijn schildklierremmers op de markt, die de vorming van het schildklierhormoon remmen. Als er gekozen wordt voor de behandeling met medicatie, is het belangrijk om het volgende te realiseren. Het is een levenslange behandeling (de medicijnen genezen niet, maar onderdrukken alleen de schildklier), dat houdt in dat uw kat elke dag minimaal 1x per dag een tablet zal moeten krijgen. Het effect verschilt per kat, dus zeker in het begin zal uw kat regelmatig gecontroleerd moeten worden en zal er een aantal keer bloed afgenomen moeten worden.

Sommige katten worden erg ziek van de medicatie, ze kunnen stoppen met eten en gaan braken. Bij die dieren zal tijdelijk gestopt moeten worden en daarna weer heel langzaam begonnen moeten worden.

De medicamenteuze behandeling is geschikt voor dieren die de voeding niet willen eten en die niet in aanmerking komen voor een behandeling met radioactief jodium. Dat zijn onder andere katten met ook een nierprobleem. Katten met een schildklierprobleem kunnen ook een nierprobleem hebben. Het te hoge gehalte aan schildklierhormoon in het bloed zorgt dat de stofwisseling sneller gaat en dat de bloeddruk hoger is. Dat kan in eerste instantie de oorzaak van het nierprobleem zijn, maar in een later stadium ondersteunt dit de nierfunctie. We zien dat als bij deze katten het teveel aan schildklierhormoon helemaal weggehaald wordt, de nieren veel slechter gaan functioneren. Met de medicijnen kunnen we proberen om het zo in te stellen dat de schildklier wel wat geremd wordt, maar niet zo erg dat het nadelige effecten heeft op de nieren.

Complicaties

Als een kat met een te snel werkende schildklier niet behandeld wordt, zal deze er uiteindelijk aan overlijden. Door het te hoge gehalte aan schildklierhormoon gaat de stofwisseling te snel en dit zorgt eigenlijk voor een versnelde veroudering van het lichaam. Er kunnen allerlei problemen ontstaan, zoals hartproblemen en nierfalen waar een kat aan kan overlijden. Verder zal een kat steeds verder vermageren en daardoor steeds meer verslappen, totdat het dier eigenlijk niks meer kan.

Bij de behandeling kunnen ook complicaties optreden. Katten kunnen heel kieskeurig zijn met eten en het komt voor dat katten de speciale voeding niet willen eten. Verder kan het zo zijn dat een kat niet stabiel wordt op de medicatie of dat de medicatie niet in te geven is of dat een dier er ziek van wordt.

Verder is het zo dat bij zowel de behandeling met de voeding als met de medicijnen aan het achterliggende probleem, namelijk het afwijkende schildklierweefsel, niks gedaan wordt. Op lange termijn (en dan praten we over jaren) kan de schildklier zo groot worden dat het problemen gaat geven.

Samenvatting

Een te snel werkende schildklier is een veel voorkomend probleem bij de oudere kat. Het kan zorgen voor een groot aantal verschijnselen, zoals vermagering, doffe vacht en veel drinken en plassen. De diagnose kan gesteld worden m.b.v. bloedonderzoek.

Een te snel werkende schildklier is goed te behandelen. Er zijn 3 verschillende behandelingsmogelijkheden, alle drie de methoden hebben voor- en nadelen. Er zal per kat en per situatie naar de meest optimale behandeling gezocht moeten worden.