We willen onze huisdieren het liefst zo gezond mogelijk houden en daarbij horen een aantal preventieve behandelingen zoals ontwormen.
Katten in Nederland kunnen besmet worden met verschillende soorten wormen. De meest voorkomende wormen zijn spoelwormen (Toxocara cati) en lintwormen (Dipylidium caninum). Daarnaast kunnen katten ook besmet worden met longwormen (zie longworm bij de kat).
Spoelwormen
Wat is een spoelworm?
Spoelwormen zijn spaghetti-achtige wormen die in de dunne darm van een kat leven. Volwassen wormen worden ongeveer 5 tot 10 cm lang. Volwassen vrouwtjes kunnen wel 200.000 eitjes per dag leggen. Deze eitjes komen via de ontlasting naar buiten. Ze kunnen ook aan de vacht of de poten van een kat blijven kleven en zo door de omgeving verspreid worden. In de eitjes ontwikkeld zich een larfje dat weer besmettelijk is. Als een kat een larfje opneemt gaat deze via de darmwand het lichaam in. Het larfje komt uiteindelijk in de longen waar het opgehoest wordt en weer als worm in de darmen komt. Hier worden de larfjes dan volwassen.
Andere dieren zoals muizen en vogels, maar ook mensen, kunnen ook besmet worden met de larfjes. Alleen worden de larfjes nu niet volwassen, maar blijven als larfjes in het lichaam aanwezig.
Hoe raakt een kat besmet?
Levenscyclus spoelworm kat
Als een moederkat besmet is met larfjes, kunnen deze larfjes naar de melkklieren gaan en zo in de melk terecht komen. Kittens raken dus op jonge leeftijd al besmet met spoelwormen. Daarnaast kunnen ze uit de omgeving larfjes en eitjes binnenkrijgen, via besmette aarde of grond. Ook katten die binnenleven kunnen besmet worden omdat mensen eitjes en larfjes via de schoenzolen mee naar binnen kunnen nemen. En tenslotte kunnen katten besmet raken door het eten van besmette prooidieren zoals muizen en vogels.
Spoelwormlarfjes kunnen wel tot 2 jaar in de omgeving in leven blijven en zijn bestand tegen de meeste ontsmettings- en reinigingsmiddelen.
Vaak wordt een besmetting met spoelwormen niet opgemerkt. Alleen bij ernstige infecties worden klachten gezien zoals een doffe vacht, vermagering, diarree en een dikke buik.
Kunnen mensen ook besmet worden?
Het ontwormen is niet alleen belangrijk voor de kat zelf, maar ook voor de volksgezondheid. Zoals eerder genoemd kunnen mensen ook besmet worden door spoelwormen. Vooral jonge kinderen kunnen er ziek van worden. Dit komt omdat veel open zandbakken besmet zijn met infectieuze spoelwormlarfjes omdat dieren (honden en katten) hun behoefte erin doen. Hoe beter onze huisdieren ontwormd worden, hoe minder spoelwormen er in de omgeving zijn en hoe kleiner de kans wordt dat mensen en dan vooral kleine kinderen besmet worden.
Ontworming
Aangezien kittens via hun moeder besmet worden is het verstandig om deze regelmatig te ontwormen. Het officiële ontwormingsadvies is ontwormen op 3, 5, 7 en 9 weken leeftijd en daarna elke maand totdat een kitten een half jaar oud is.
Daarna is het advies afhankelijk van het feit of een kat buitenkomt en jaagt. Voor een kat die jaagt is het advies om in ieder geval 4x per jaar te ontwormen. Een binnenkat zou in ieder geval 1x per jaar ontwormd moeten worden.
Ontworming kan d.m.v. een tablet, een pasta (deze pasta is vooral geschikt voor kittens) en een druppel in de nek. De verschillende ontwormingsmiddelen zijn in de praktijk verkrijgbaar.
Lintwormen
Wat zijn lintwormen?
Een andere regelmatig voorkomende wormbesmetting is de besmetting met lintwormen. Lintwormen zijn platte wormen die uit allemaal stukjes bestaan, deze stukjes worden ook wel segmenten genoemd. De segmenten kunnen, als ze vol zitten met eieren, los laten van de worm en via de anus en met de ontlasting naar buiten komen. Ze zijn soms te herkennen als rijstkorrels op de kat, rond de anus, of op de ontlasting. Er komen bij katten verschillende lintwormen voor. Voor sommige lintwormen is de vlo de tussengastheer. Dit houdt in dat een vlo een besmet eitje opneemt en dat in de vlo zich een besmettelijk larfje ontwikkeld. Als een kat vlooien heeft en zich schoonmaakt, kan de kat weer een vlo binnenkrijgen en zich zo weer besmetten met de lintworm. Er zijn ook andere lintwormsoorten waarbij de tussengastheer kleine prooidieren zoals muizen zijn. Deze dieren nemen uit de omgeving de besmette eitjes op. Als een kat vervolgens een besmette prooi vangt, besmet hij of zij zich weer met de lintworm.
Hoe raakt een kat besmet?
Levenscyclus lintworm
Als een kat een besmette vlo binnenkrijgt, ontwikkeld uit de blaasworm (hierin zit het larfje in de vlo) weer een lintworm. Als een dier vlooien heeft, kan een kat door het likken van de vacht of door het bijten naar vlooien vlooien binnen krijgen. Op deze manier kunnen ze besmet worden met lintwormen. Het is daarom verstandig om als een dier een flinke vlooieninfectie heeft deze ook te ontwormen.
Daarnaast kunnen katten besmet raken door het vangen van prooidieren die besmet zijn met lintworm.
Hoe herken je een lintworminfectie?
Een lintworminfectie kan je bij een dier herkennen doordat er een soort witte rijstkorrels rond de anus en in de vacht zitten. De achterste segmenten van de worm kunnen loslaten zoals eerder genoemd en kruipen dan de anus uit. De stukjes worm drogen snel uit en lijken dan op een soort rijstkorrels.
Ontworming
Het is aan te raden om dieren met een vlooieninfectie of dieren waarbij rijstenkorreltjes rond de anus gezien worden te ontwormen. Het is belangrijk dat een ontwormingsmiddel praziquantel bevat als werkzame stof aangezien dit werkt tegen lintwormen. In de praktijk hebben we zowel tabletten, een druppel in de nek als een pasta (vooral geschikt voor pups en kittens) waarmee dieren ontwormd kunnen worden.